Czy podatek ryczałtowy 10% od całości wypłaty z IKZE sprawia, że nie opłaca się w ten sposób oszczędzać?

W zasadzie rozgryzłem ten temat już wcześniej.

Jeden z czytelników zwrócił jednak uwagę na ciekawą cechę indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego w dyskusji pod jednym z ostatnich wpisów. Wygląda na to, że po wielu latach gromadzenia oszczędności na IKZE (np. po 20-30) przy stosunkowo wysokiej stopie zwrotu (np. 6% rocznie) oszczędzający zapłaci więcej podatku ryczałtowego od wypłaty niż odzyskał w corocznych odpisach podatkowych.

Innymi słowy: „nie opłaca się” oszczędzać na IKZE przez długi okres, jeśli osiągamy wysokie stopy zwrotu. Podatek ryczałtowy od całości wypłaconych środków (a nie tylko zysków) nas „pogrąży”.

To mocne słowa. Tylko czy uzasadnione?

TLDR (cały artykuł w jednym zdaniu)

Korzyści z oszczędzania za pomocą IKZE w dzisiejszym kształcie są niepodważalne nawet przy wysokiej stopie zwrotu i długim okresie gromadzenia środków, jeśli zwroty podatków również akumulujemy przy podobnej stopie zwrotu.

Czy podatek ryczałtowy od wypłaty „pogrąża” IKZE?

Żeby płynnie poruszać się po tym artykule, przyda się podstawowa wiedza o tym, na czym polega IKZE oraz jak funkcjonują ulgi podatkowe przypisane do IKZE i IKE.

Rozjaśnić sytuację może również ta ilustracja pokazująca mechanizm działania IKZE na przestrzeni przykładowych trzech lat:

Schemat akumulacji kapitału na IKZE

Co my tu mamy? W 2016 wpłacamy na swoje IKZE cały roczny limit.

W 2017 również wpłacamy na swoje IKZE cały roczny limit (przyjąłem jego wzrost o 3% rocznie). Na naszym IKZE będą już dwie roczne wpłaty. Do tego na nasze konto bieżące w banku trafi nadpłata podatku za 2016 roku „wywołana” wpłatą na IKZE w 2016.

W 2018 również wpłacamy na swoje IKZE cały roczny limit. Mamy już kapitał równy trzem rocznym limitom wpłat. Do tego na nasze konto bieżące w banku po raz drugi wpływa nadpłata podatku, tym razem „wywołana” wpłatą na IKZE w 2017.

I tak dalej aż do zwrotu, wypłaty lub transferu oszczędności z IKZE.

Muszę przyznać, że trochę uprościłem ten mechanizm. Zapomniałem o odsetkach / zwrotach. Od razu to naprawiam. Do naszego rosnącego kapitału (na pomarańczowo) dokleiłem nasze odsetki / zwroty (na żółto).

Schemat akumulacji kapitału i dochodów z kapitału na IKZE

Jeszcze coś. Zdecydowałem się dokleić odsetki / zwroty również do corocznych zwrotów podatku dochodowego (na niebiesko, poniżej linii czasu) „wywołanych” wpłatami na IKZE.

To kluczowa sprawa.

Co się dzieje ze zwrotami podatku dochodowego?

Czy dopisanie odsetek / zwrotów do zwrotów podatku dochodowego za poszczególne lata wpłat na IKZE to nie jest przypadkiem manipulacja? Przecież z tymi zwrotami można zrobić, co się chce, np. natychmiast wydać.

To prawda – ze zwrotami podatku można zrobić, co się chce.

Mimo tego uważam, że przykładanie do tych pieniędzy takiej samej lub podobnej stopy zwrotu co do naszych oszczędności na IKZE jest jedynym właściwym podejściem. Dlaczego?

Po pierwsze, dlaczego że faktycznie możemy te pieniądze oszczędzić i zainwestować. Mogłoby to na przykład wyglądać tak: wpłacam co roku limit wpłat na IKZE, a zwrot podatku zawsze wpłacam na IKE. Albo: wpłacam co roku limit wpłat na IKZE, a zwrot podatku zawsze wpłacam na zwykły depozyt bankowy albo do funduszu parasolowego.

Efektem takich działań byłoby coś podobnego do drugiej ilustracji. Kumulowalibyśmy oszczędności w dwóch miejscach – na IKZE (wpłaty) oraz na drugim koncie, np. IKE, depozycie bankowym czy funduszu parasolowym (zwroty). W przyszłości do mojej dyspozycji byłyby środki z jednego i drugiego źródła.

Po drugie, nawet jeśli ktoś nie będzie oszczędzał za pomocą dokładnie takiego systemu, do zwrotów podatku i tak trzeba przypisać jakąś stopę zwrotu. Najlepiej podobną jak do środków na IKZE. Niby dlaczego?

To wynika ze zmiany wartości pieniądza w czasie (time value of money). 876zł zwrotu podatku, które wpłynie nam w 2017 roku na konto bieżące nie będzie warte tyle samo dwadzieścia czy trzydzieści lat później, gdy będziemy płacić podatek ryczałtowy.

Generalnie 876zł w dzisiaj jest warte więcej niż 876zł za 20-30 lat.

Właśnie dlatego nie możemy porównywać wartości nominalnej zwrotów podatku dzisiaj z wartością nominalną podatku ryczałtowego od wypłaty za 20-30 lat.

Właśnie dlatego musimy przypisać do zwrotów podatków „wywołanych” przez IKZE jakąś stopę zwrotu (najlepiej identyczną jak na IKZE). Dzięki temu obliczymy wartość dzisiejszego zwrotu w odległej przyszłości.

W tym sensie nie ma znaczenia, co zrobimy ze zwrotami podatku.

W praktyce najlepiej je również akumulować, np. na IKE, zwykłym depozycie bankowym czy w funduszu parasolowym.

Czy podatek ryczałtowy od wypłaty „rujnuje” IKZE?

Przejdźmy do obliczeń. Przypominam, że hipoteza mojego czytelnika brzmiała: w długim okresie wartość podatku ryczałtowego (10%) od całości wypłaty z IKZE będzie wyższa niż suma ulg podatkowych przez lata wpłacania oszczędności na IKZE.

Sprawdziłem to dla następujących założeń:

• wpłacamy co roku roczny limit wpłat
• w kolejnych latach limity wpłat rosną o 3% rocznie
• wpłata pomniejsza dochody opodatkowane stawką 18% (czyli zwrot podatku to 18% wpłaty)
• podatek ryczałtowy od wypłaty wynosi 10% całości środków (kapitał + zysk)
• oszczędności na IKZE pracują w tempie 6% rocznie

Interesuje mnie:

• czy wartość podatku ryczałtowego od wypłaty jest wyższa niż wartość zwrotów podatku przez lata oszczędzania
• ile pieniędzy do wypłaty (netto) zgromadzi oszczędzający na IKZE przez 30 lat
• ile pieniędzy zgromadziłby, gdyby oszczędzał na takich samych zasadach, ale na IKE

W tej tabelce zebrałem najważniejsze parametry inwestycji na IKZE po 10, 20, 30, 40 i 50 latach przy założeniu, że oszczędności pracują w tempie 6% rocznie.

Czy podatek ryczałtowy od wypłaty z IKZE jest większy niż suma zwrotów podatku?

Kluczowe dla głównego pytania tego artykułu są ostatnie dwie kolumny.

Ostatnia pokazuje wartość zwrotów podatku przez lata oszczędzania na IKZE przy założeniu, że te pieniądze również pracują w tempie 6% rocznie (i są do wypłaty dla oszczędzającego). Przedostatnia pokazuje prostą sumę zwrotów podatku przez lata oszczędzania na IKZE – te pieniądze nie przynoszą odsetek / zwrotu.

Jeśli weźmiemy pierwszą wartość (ze stopą zwrotu 6% rocznie), podatek ryczałtowy 10% od całości wypłaty z IKZE nie wygląda tak strasznie. Choćbyśmy oszczędzali w ten sposób 50 lat, jego wartość nigdy nie będzie wyższa niż wartość zwrotów podatku dochodowego „wywołanych” przez wpłaty na IKZE.

Ale jeśli weźmiemy drugą wartość (z zerową stopą zwrotu), podatek ryczałtowy przy wypłacie już w 17 roku prowadzenia IKZE będzie (nominalnie) wyższy niż suma zwrotów podatku przez lata oszczędzania.

Tak jak pisałem, dla mnie „prawidłowym” sposobem obliczania wartości zwrotów podatku dochodowego jest ten pierwszy – z taką samą lub podobną stopą zwrotu jak inwestycja na IKZE. To szczególnie prawdziwe, jeśli zwroty podatku w jakiś sposób akumulujemy (np. na IKE, depozycie czy w funduszu parasolowym).

Dlatego dla mnie odpowiedź na pytanie, czy podatek ryczałtowy od wypłaty z IKZE sprawia, że nie opłaca się w ten sposób oszczędzać (szczególnie w długim terminie i przy wysokiej stopie zwrotu), brzmi – nie, nie sprawia.

Do wypłaty na zakończenie oszczędzania

Sprawdźmy coś jeszcze. Ile pieniędzy (netto) otrzyma oszczędzający po 30 latach gromadzenia oszczędności na IKZE oraz IKE?

To mega ważne pytanie. Oszczędzamy i inwestujemy po to, żeby w przyszłości jak najwięcej mieć.

IKZE rozbijmy na dwie wersje – do jednej dodamy nominalną wartość zwrotów podatku, a do drugiej wartość tych zwrotów przy założeniu, że pracują (np. na IKE, zwykłym depozycie bankowym lub funduszu parasolowym) w takim samym tempie jak wpłaty na IKZE (6% rocznie).

Ile do wypłaty?

I co? IKZE z reinwestowanymi zwrotami podatku wygrywa na każdym dystansie. To najbardziej opłacalne rozwiązanie.

Inne scenariusze

Sprawdziłem też, jak zachowa się IKZE przy trochę zmienionych założeniach, np. stopie zwrotu 3% oraz 9% rocznie. Generalna zasada jest taka sama – jeśli reinwestujemy zwroty podatku, wartość podatku ryczałtowego nie będzie wyższa niż wartość zwrotów podatku powiększonych o odsetki / stopę zwrotu.

Inny scenariusz to wpłaty przez 5 lat kalendarzowych (czyli tylko 5 zwrotów podatku), a potem jedynie utrzymywanie środków przez kolejne lata (bez nowych wpłat). Jeśli reinwestujemy zwroty podatku, nawet w tym scenariuszu wartość podatku ryczałtowego nie przewyższy wartość zwrotów podatku powiększonych o odsetki / stopę zwrotu.

Wszystkie obliczenia z notatkami opisującymi tok myślenia można przejrzeć w tych arkuszach:

Najważniejsze wnioski

• IKZE to skuteczne narzędzie do długoterminowego oszczędzania, szczególnie jeśli konsekwentnie reinwestujemy zwroty podatku dochodowego (np. na IKE)
• podatek ryczałtowy od wypłaty (10% kapitału i zysku) będzie niższy niż wartość zwrotów podatku dochodowego przez lata oszczędzania powiększonych o odsetki / stopy zwrotu
• podatek ryczałtowy od wypłaty może być wyższy niż wartość zwrotów podatku dochodowego przez lata oszczędzania, jeśli nie powiększymy ich o odsetki / stopy zwrotu (co moim zdaniem powinniśmy zrobić, czy reinwestujemy zwroty podatku, czy nie)

IKZE pozostaje moim pierwszym miejscem dla długoterminowych, „głębokich” oszczędności. Zapełniam je środkami przed IKE. Ostatni raz rozliczyłem się ze swoich wyników na IKZE pod koniec 2015.

Osobiście prowadzę IKZE od 2012 roku na rachunku inwestycyjnym DM BDM. Stworzyłem też kompleksowy ranking IKZE dostępnych w różnych instytucjach finansowych w 2015.

Mogę polecić również IKZE Plus w NN TFI (wcześniej ING TFI), gdzie prowadzę swoje IKE.

Warto również przejrzeć inne narzędzia wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.

Zapraszam do zapisywania się na bezpłatny, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura – co niedzielę podsumowanie tygodnia, zapowiedzi oraz coś ekstra.