[luźny piątek] Ludzie (tak, ludzie) dzielą się na akcje i obligacje. Jesteś akcją czy obligacją?

Żałuję, że nie ja to wymyśliłem.

Przeczytałem kiedyś o podziale ludzi na akcje i obligacje na popularnym blogu o długoterminowym inwestowaniu prowadzonym przez dwójkę Hindusów. To genialne porównanie.

Akcje to – generalnie – osoby o zmiennych dochodach, chętne do angażowania się w niepewne, ale perspektywiczne przedsięwzięcia i akceptujące duże wahania zawodowej „koniunktury”.

Obligacje to – generalnie – osoby o stałych dochodach, z bardziej przewidywalną pracą, niezbyt dobrze znoszące niepewność, jeśli chodzi o sprawy zawodowe.

To, czy prywatnie jesteś akcją czy obligacją, może pomóc ci zrozumieć, jak powinieneś lokować oszczędności, żeby osiągnąć równowagę między kapitałem ludzkim (praca) a finansowym (oszczędności).

O akcjach i obligacjach

W tym miejscu muszę trochę zwolnić.

To porównanie może być w Polsce mało czytelne. Wiedza o tym, czym są i jak działają akcje i obligacje nie jest powszechna. Większość z nas nauczyła się intuicyjnie rozumieć chyba tylko depozyty bankowe. Żywe są halucynacje o tym, że rynek akcji to „kasyno”, giełdy są po to, żeby na nich „grać”, itp.

Jeśli ktoś tak rozumie akcje i obligacje, nic nie wyniesie z tego porównania.

Akcje to udziały właścicielskie w działających biznesach. W krótkim okresie ich cena jest pochodną wielu rzeczy, ale w długim okresie przede wszystkim zysków, jakie osiąga firma.

Obligacje to rodzaj długu – państwo, instytucja lub firma pożycza od inwestorów (czyli nas) pieniądze i na starcie deklaruje, jakie i kiedy zapłaci odsetki oraz kiedy zwróci pożyczone pieniądze.

Akcje to „nieograniczony” potencjał zysków, ale też większe ryzyko utraty kapitału w razie niepowodzenia przedsięwzięcia oraz duża zmienność powiązana ze zmiennymi zyskami firmy.

Obligacje to stały, znany z wyprzedzeniem dochód (ale ani grosza więcej) oraz mniejsze ryzyko utraty kapitału.

Akcje i obligacje to oczywiście aktywa finansowe – papiery wartościowe, które uprawniają do przepływów pieniężnych, czyli odsetek (obligacje) oraz dywidend (akcje).

Co to ma wspólnego z ludźmi?

Jak się nad tym dobrze zastanowić to, co robimy zawodowo, też uprawnia nas do przepływów pieniężnych. Nie nazywają się odsetkami (jak przy obligacjach) czy dywidendami (jak przy akcjach), tylko wypłatą.

Przez większość dorosłego życia otrzymujemy je – najczęściej w miesięcznym rytmie – za wykonaną pracę. Zdolność do zarabiania pieniędzy nazywa się czasami kapitałem ludzkim.

Tak samo jak różnie można lokować kapitał finansowy (akcje lub obligacje), różnie możemy dysponować naszym kapitałem ludzkim.

Jedni wybierają lub trafiają do stałej, stabilnej pracy, np. w roli księgowego, nauczyciela, urzędnika, pracownika korporacji, pracownika służby zdrowia, itp. To obligacje.

Inni mają znacznie bardziej urozmaiconą sytuację zawodową, np. za znaczną część ich wypłaty odpowiadają premie za osiągnięcie wyników (handlowcy), rozwijają własne projekty, są właścicielami małych firm lub freelancerami, którzy nie mają gwarancji kolejnych zleceń czy zamówień. Ich dochody są zmienne, czasami bardzo zmienne. To akcje.

Co z tego wynika?

Nie myślimy o sobie jako akcjach lub obligacjach.

Gdybyśmy myśleli, być może trochę bardziej docenilibyśmy znacznie kapitału ludzkiego w finansach osobistych. Podjęcie wysiłku w kierunku zwiększenia swoich dochodów z pracy to chyba najprostszy sposób, żeby polepszyć swoją długoterminową sytuację finansową.

Nasz kapitał ludzki będzie dla nas źródłem dochodów przez całe nasze produktywne życie. To obligacja albo akcja o terminie 30-40 lat, jak nie więcej. Mamy całkiem spory wpływ na to, jakie będzie generować przepływy pieniędzy w tym czasie.

Druga konsekwencja jest chyba jeszcze ważniejsza, a przy tym znacznie mniej oczywista.

Jeśli jestem obligacją (stałe i przewidywalne dochody z pracy), być może w moich oszczędnościach jest miejsce na trochę aktywów udziałowych. Dadzą mi szansę na uczestniczenie w potencjalnych wysokich zyskach dla akcjonariuszy działających biznesów, a jednocześnie dzięki stałym, przewidywalnym dochodom nie muszę się aż tak martwić zmiennością wyceny oszczędności. I tak w kolejnym miesiącu przyjdzie „pewna” wypłata.

Jeśli jestem akcją (zmienne dochody o otwartym potencjale), być może w moich oszczędnościach jest trochę więcej miejsca na aktywa o stałym dochodzie. Będą źródłem stabilności i przewidywalności w okresach, gdy w pracy będę przechodził trudniejsze okresy, które – jako akcja – na pewno będę przechodził.

Jest to jakiś sposób na osiągnięcie równowagi. Ja osobiście bardzo cenię ten stan.

Jeśli jesteś obligacją i wszystkie oszczędności trzymasz w aktywach o stałym dochodzie, w zasadzie nie dajesz sobie żadnych szans na uczestniczenie w wyższych zyskach możliwych dzięki podejmowaniu ryzyka biznesowego. To oczywiście nic złego. I twój kapitał ludzki, i twoje oszczędności są bardzo „konserwatywne”.

Jeśli jesteś akcją i wszystkie lub większość oszczędności trzymasz w aktywach udziałowych, będziesz targany niebywałymi emocjami związanymi z wahaniami koniunktury oraz wyceny twoich oszczędności. To oczywiście nic złego, jeśli wiesz jak to przetrwać. I twój kapitał ludzki, i twoje oszczędności będą bardzo „agresywne”.

Ja tam wolę równowagę. Dlatego jako typowa akcja (samozatrudniony freelancer bez gwarancji dochodu choćby miesiąc w przód) nie przesadzam z akcjami w swoim portfelu oszczędności. Mimo względnie młodego wieku oraz rosnącej wiedzy na ich temat. Na życzenie czytelnika opisałem kiedyś w szczegółach swoje podejście. 

To porównanie pomogło mi też zrozumieć, że muszę trochę popracować nad przesunięciem się w stronę obligacji.

Moje dochody z pracy powinny być bardziej stabilne i przewidywalne. Muszę je ustabilizować na satysfakcjonującym poziomie. Zmniejszyć za to ilość niepewności / ryzyka, które nie przynosi mi żadnych korzyści, a mocno mnie stresuje.

Posłuchaj - to do Ciebie

Zastanawiam się, czy to porównanie ma dla Was sens i czy jest pomocne:

• jesteś akcją czy obligacją?
• bierzesz to pod uwagę planując i lokując swoje oszczędności?
• robisz coś, żeby podwyższyć swój kapitał ludzki (być lepiej płacącą sobie akcją lub obligacją)?

----

Tutaj wszystkie artykuły o psychologii oszczędzania i inwestowania, finansach osobistych i bezpiecznym oszczędzaniu. 

Warto przejrzeć narzędzia finansowe wspomagające oszczędzanie i inwestowanie.

Zapraszam też do zapisywania się na bezpłatny, e-mailowy tygodnik Moja Przyszła Emerytura – co niedzielę podsumowanie tygodnia, zapowiedzi oraz coś więcej.