Jak obliczyć oprocentowanie dla różnych rodzajów obligacji skarbowych?

W ofercie skarbu państwa są cztery różne rodzaje obligacji skarbowych dla inwestorów indywidualnych – dwuletnie, trzyletnie, czteroletnie oraz dziesięcioletnie emerytalne. Różni je nie tylko czas trwania, ale również mechanizm obliczania, naliczania oraz wypłacania odsetek.

Nie jest on tak przejrzysty jak w przypadku rachunków oszczędnościowych czy lokat terminowych w bankach, szczególnie przy obligacjach o zmiennym oprocentowaniu. Początkujący inwestor może czuć się zagubiony, szczególnie jeśli zamierza kupować obligacje regularnie.

Jak obliczyć oprocentowanie dla różnych rodzajów obligacji skarbowych?

Na obligacjach dwuletnich jak na lokacie

Najprostszy model określania i naliczania odsetek oferują obligacje dwuletnie. Działają mniej więcej tak samo jak dwuletnia lokata bankowa o stałym oprocentowaniu. Państwo jasno określa w liście emisyjnym, ile będzie wynosić roczne oprocentowanie, które nie zmieni się przez dwa lata.

Co więcej, w liście emisyjnym znajdziemy dokładną wartość jednego nominału w dniu wykupu. W dniu zakupu wynosi on zawsze 100zł dla obligacji detalicznych. Na przykład kupując dwuletnie obligacje skarbu państwa w październiku 2012r. po 100zł za sztukę, otrzymamy w październiku 2014r. 108,78zł za sztukę. Oprocentowanie dla tej partii obligacji będzie wynosić 4,3% rocznie.

Ale uwaga! Oferta jest ważna tylko przez miesiąc. W listopadzie państwo na nowo ustali oprocentowanie obligacji dwuletnich – możliwe, że będzie dokładnie takie samo jak w październiku, możliwe, że się zmieni.

Można to łatwo porównać do lokat – np. bank X w październiku miał lokatę Y na 24 miesiące oprocentowaną na 6,5%, ale w listopadzie zniknęła z oferty. Pojawiła się za to lokata Z na 24 miesiące oprocentowana na 6,55%.

Wszystkie typy obligacji skarbowych są emitowane w rytmie miesięcznym. Można więc traktować partię obligacji z jednego miesiąca jako inną „lokatę” niż partię tych samych obligacji z innego miesiąca.

Obligacje trzyletnie – sześciomiesięczny horyzont

Obligacje trzyletnie mają zmienne oprocentowanie oparte o wskaźnik WIBOR 6M (stawka pożyczek międzybankowych na sześć miesięcy). To oznacza, że co sześć miesięcy oprocentowanie partii obligacji z danego miesiąca będzie obliczane na nowo i ogłaszane na stronie internetowej.

Stawka WIBOR 6M jest dynamiczna i odzwierciedla sytuację gospodarczą – jest skorelowana między innymi z inflacją oraz stopami procentowymi. Dzięki temu mamy pewność, że nasza inwestycja niejako automatycznie dostosuje się do okoliczności co sześć miesięcy. Co sześć miesięcy otrzymamy również na nasze konto odsetki za ostatni okres odsetkowy.

Również w tym przypadku warto zwrócić uwagę na miesięczny cykl emitowania obligacji. Przyjrzyjmy się trzylatkom z ostatnich czterech miesięcy, a dokładniej ich oprocentowaniu w pierwszym okresie odsetkowym:

TOZ1015 (partia z października 2012r.) - 5%

TOZ0915 (partia z września 2012r.) - 5,13%

TOZ0815 (partia z sierpnia 2012r.) - 5,15%

TOZ0715 (partia z lipca 2012r.) - 5,14%

Różnice nie są dramatyczne, czasami rzędu 0,01%, ale pozostaje faktem, że co miesiąc oprocentowanie jest (lub może być) inne. Tak będzie przez cały okres trwania obligacji – w styczniu 2013r. partia z lipca 2012r. otrzyma nowe oprocentowanie na kolejne sześć miesięcy, w lutym 2013r. to samo wydarzy się dla partii z sierpnia 2012r., itp. Zawsze w zależności od wartości stawki WIBOR 6M.

Dlatego praktycznie każdą miesięczną partię obligacji warto traktować jako osobną inwestycję.

Obligacje czteroletnie i dziesięcioletnie – w cieniu inflacji

Nie inaczej jest w przypadku obligacji czteroletnich oraz dziesięcioletnich. Ich oprocentowanie nie jest uzależnione od stawki WIBOR 6M, ale od rocznej inflacji oraz marży. Marże są niezmienne dla konkretnej partii obligacji (np. kupionych w październiku 2012r.), ale już w kolejnym miesiącu mogą się zmienić dla partii z listopada 2012r. Inflacja to bardzo dynamiczny wskaźnik.

Innymi słowy:

Jeśli w lutym 2012r. kupiłem dziesięcioletnie obligacje emerytalne za 5000zł, przez najbliższe dziesięć lat moją inwestycję będą obowiązywać stałe zasady. Jakie to zasady? W pierwszym roku otrzymam 2,5% marży ponad inflację (czyli 6,5%), a w kolejnych 2,75% marży ponad inflację. Marża dla tej partii się nie zmieni. Inflacja na pewno tak.

Jeśli dodatkowo kupiłem partię tych obligacji dziesięcioletnich w lipcu 2012r., będzie ona miała inne oprocentowanie niż ta z lutego? Dlaczego? Bo w międzyczasie skarb państwa zmienił marże. W pierwszym roku wynosi ona 2%, w kolejnych 2,5%. - spadek w stosunku do lutego 2012r.

Czyli partia z lutego oraz lipca 2012r. to w pewnym sensie dwa różne produkty, dwie różne inwestycje. Po pierwsze ze względu na inne marże, po drugie ze względu na inną w tym czasie inflację.

Obligacje czteroletnie różnią się od dziesięcioletnich marżami (dużo wyższe dla dziesięcioletnich), ale też częstotliwością wypłacania odsetek. Przy obligacjach czteroletnich otrzymujemy je co roku, przy dziesięcioletnich w dniu wykupu, czyli po dziesięciu latach.

Co warto zapamiętać?

Obligacje skarbowe emitowane są co miesiąc i co miesiąc szczegóły oferty mogą być inne. To oznacza, że partię nabytą w lutym można traktować jako inny produkt niż partię nabytą w marcu, nawet jeśli kupiliśmy ten sam typ obligacji. Na pewno nie zmieni się mechanizm naliczania odsetek, ale inne mogą być marże ustalone przez państwo, odczyt inflacji czy wskaźnika WIBOR 6M.

Oprocentowanie dla poszczególnych partii obligacji sprawdzisz w oficjalnych tablelach odsetkowych na tej stronie oraz w listach emisyjnych.

Przeczytaj też, jakie są rodzaje obligacji skarbowych, czy warto inwestować w obligacje skarbowe oraz czy obligacje skarbu państwa są bezpieczne (w czwartek).