czwartek, 27 września 2012

Trzeci filar 2012 – kompletny przewodnik po ofertach i metodach

Jak wygląda trzeci filar w 2012r.? Czy warto z niego korzystać? Jakie państwo oferuje zachęty dla oszczędzających w ten sposób na emeryturę? Co można zyskać? Jak wyglądają oferty instytucji finansowych? Jeszcze w lutym tego roku nawet nie rozumiałbym części z tych pytań. Od tego czasu poznałem zasady oszczędzania w trzecim filarze oraz przejrzałem dostępne na rynku oferty po to, żeby świadomie wybrać coś dla siebie. I wybrałem. Jestem właścicielem IKE (od kwietnia) oraz IKZE (od lipca).

Poniżej znajdziesz kompletny przewodnik po metodach oszczędzania w trzecim filarze oraz wyczerpujące informacje dotyczące oferty instytucji finansowych w 2012r. To podsumowanie wszystkiego, co wiem na ten temat, w maksymalnie przystępnej formie.

Trzeci filar 2012 – trzy metody plus jedna w planach

trzeci filar 2012
Mamy do dyspozycji trzy metody oszczędzania na emeryturę w trzecim filarze. Nie ma przeszkód, żeby korzystać jednocześnie ze wszystkich. Jedna z nich ma charakter zbiorowy i musi być zorganizowana przez pracodawcę.

a) IKE (indywidualne konto emerytalne). Jego największą zaletą jest to, że od zysków wypracowanych na IKE nie zapłacimy podatku Belki (19% od zysku z kapitału). Są jednak dwa warunki:

1. oszczędności nie mogą być wypłacone przed 60 rokiem życia (lub 55, ale wtedy musimy mieć uprawnienia emerytalne)
2. na koncie odkładaliśmy przez co najmniej pięć lat kalendarzowych

W 2012r. IKE wyszły z długiego letargu. Do gry weszli nowi gracze z całkiem atrakcyjnymi ofertami (np. grupa Getin Bank), o IKE więcej się mówi i pisze. Dlaczego? Po pierwsze, w kwietniu nastąpił kres tzw. lokat antybelkowych, a IKE stało się jednym z niewielu sposobów na niepłacenie lub odroczenie podatku od zysków kapitałowych. Po drugie, zmiany w systemie emerytalnym rozbudziły nasz apetyt do dodatkowego oszczędzania na emeryturę. Trzeci filar to naturalne miejsce dla części naszych oszczędności.

Ile można oszczędzić na IKE w 2012r.? Limit wpłat jest taki sam dla wszystkich i wynosi 10 578zł. W 2013 wzrośnie wraz ze średnią prognozowaną płacą w gospodarce – jest jej trzykrotnością.

IKE może mieć różne formy. Warto wybrać najodpowiedniejszą dla siebie (wiek, akceptacja ryzyka, wiedza finansowa).

b) IKZE (indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego). Jego największą zaletą jest możliwość odpisania oszczędności od podstawy opodatkowania. Pozwala to zapłacić niższy podatek na koniec roku. Jest to jednak wyłącznie odroczenie podatku – będziemy musieli go zapłacić w momencie wypłacania pieniędzy z IKZE. Do tego czasu będą one jednak pracowały na naszą emeryturę i pomniejszały podatek.

Brzmi zawile? Przeczytaj zasady IKZE oraz szczegółowe porównanie z IKE.

Ile można zaoszczędzić na IKZE? Limit nie jest taki sam dla wszystkich. Zależy od naszej pensji brutto, od której opłacamy ubezpieczenie społeczne (tzw. ZUS). Możemy odłożyć 4% naszej rocznej pensji, ale nie więcej niż 4030,80zł (to 4% 30-krotności średnich zarobków). Krótko mówiąc: każdy musi obliczyć sobie własny limit wpłat na IKZE w 2012r.

c) PPE (pracowniczy program emerytalny). To forma zbiorowego oszczędzania na emeryturę w zakładach pracy. Podobnie jak na IKE i tutaj nie zapłacimy podatku Belki, jeśli spełnimy warunek wieku.  Uczestnictwo w PPE jest dobrowolne, ale korzystne zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Dużo częściej spotykane jest w dużych zakładach pracy.

Co ciekawe, to właśnie na kontach pracowniczych programów emerytalnych Polacy zebrali najwięcej oszczędności, mimo że samych kont jest mniej niż np. IKE. Z danych KNF wynika, że średnia wartość oszczędności dla PPE to 19 tys. zł na osobę, dla IKE 3,4 tys. zł na osobę, a dla IKZE 400zł na osobę.

d) EKO (emerytalne konto oszczędnościowe). Spokojnie, to tylko pomysł. Koncepcję przedstawiła niedawno Komisja Nadzoru Finansowego, państwowa instytucja monitorująca i ustalająca zasady dla rynku finansowego, w tym drugiego i trzeciego filaru systemu emerytalnego.

O co chodzi? W jednym zdaniu: nowy rodzaj konta, na którym każdy, kto skończy 16 lat, mógłby oszczędzać co miesiąc 50zł składki podstawowej, 50zł składki dodatkowej (odpisywanej od podstawy opodatkowania – zachęta podatkowa), a kolejne 50zł mógłby dorzucać pracodawca (odpisywane od kosztów prowadzenia działalności). Całość bez podatku Belki i zwrotu podatku dochodowego, jeśli oszczędności dotrwają z nami w tej formie do 60 roku życia i będziemy tak oszczędzać co najmniej 36 lat. Warto powtórzyć: to tylko pomysł.

Trzeci filar 2012 – najlepsze oferty IKE

2012 przyniósł pewne ożywienie w ofercie IKE – do gry weszli nieobecne do tej pory duże banki. Co ważne, oprócz czystych IKE w zwykłym rachunku oszczędnościowym, banki zaczęły oferować IKE w pakiecie inwestycyjnym. W zamian za wyższe oprocentowanie na rachunku oszczędnościowym (gwarantowane np. przez 10 lat) musimy jednak kupić (drogi) plan systematycznego oszczędzania w formie UFK, np. Generali czy Skandii. Robią tak banki z grupy Getin oraz Deutsche Bank. Tutaj przykład takiego produktu - IKE w IdeaBank, a tutaj IKE Deutsche Bank.


Wciąż atrakcyjne jest oszczędzanie na IKE w formie 10-letnich obligacji skarbowych. Niestety w lipcu spadło ich oprocentowanie w stosunku do poprzednich miesięcy. Teraz za pierwszy rok skarb państwa płaci 6%, a w kolejnych 9 latach życia tej partii obligacji 2,5% ponad inflację. IKE obligacje emerytalne pozostaje jednak liderem w kategorii indywidualnych kont emerytalnych praktycznie bez ryzyka inwestycyjnego oraz bez dodatkowych produktów w pakiecie.

Mniej zmieniło się w 2012r. w towarzystwach funduszy inwestycyjnych, firmach ubezpieczeniowych oraz biurach maklerskich, jeśli chodzi o IKE.

Trzeci filar 2012 – najlepsze oferty IKZE

Konta IKZE są w ofercie od stycznia 2012r. W tej chwili oferuje je ok. 24 firm, w tym:

- jeden bank (tylko w pakiecie z planem systematycznego oszczędzania Generali),
- 2 biura maklerskie,
- 6 powszechnych towarzystw emerytalnych (tych od OFE),
- 9 towarzystw funduszy inwestycyjnych,
- 6 firm ubezpieczeniowych.

Mechanizm IKZE jest bardzo zawiły i można łatwo poddać w wątpliwość sens zakładania takiego konta. Ulga podatkowa polega na odroczeniu małej części podatku dochodowego w czasie, a w przyszłości stawki podatku mogą się zmienić na naszą niekorzyść. Odzew klientów jest nikły i staje się jasne, że to skomplikowane rozwiązanie musi zostać zreformowane. Czy ewentualna reforma IKZE będzie z korzyścią dla obecnych klientów? To kolejne ryzyko zakładania go dzisiaj.

Jeśli jednak bardzo zależy nam na uldze podatkowej IKZE za 2012r., najkorzystniejsze warunki znajdziemy w biurach maklerskich. Problem polega oczywiście na tym, czy jesteśmy w stanie samodzielnie zarządzać swoją inwestycją na giełdzie. Jeśli tak – IKZE w rachunku maklerskim praktycznie nie ma wad.

Szczegółowy ranking IKZE 2012 znajdziesz tutaj.

8 komentarzy:

  1. Dzięki za ciekawe podsumowanie! O pomyśle z kontem EKO nie słyszałem.

    Byłem wczoraj w PKO BP porozmawiać o IKE na obligacjach skarbowych. Duży oddział w dużym mieście i.. cóż, dużo ponad to co wiem się nie dowiedziałem. Produkt określają jako strasznie niszowy, twierdzą że mało osób o to pyta, mało osób zakłada konto czy transferuje środki. Dziwna sprawa, bo IKE na obligacjach wygląda całkiem przyzwoicie.
    Oczywiście proponowali fundusze inwestycyjne jako alternatywę ;-)

    Jest szansa, że doczekamy się na IKE większej konkurencyjności ofert, czy to faktycznie się instytucjom finansowym nie opłaca?


    OdpowiedzUsuń
  2. W ogóle IKE jest trochę niszowe - nikt nie ma interesu, żeby je promować. Ja znalazłem jednak w tej konstrukcji sporo zalet, a oferta z obligacjami wydaje mi się naprawdę solidna.

    Polecam stary wpis: http://www.mojaprzyszlaemerytura.pl/2012/05/asymetria-klient-bank.html Wyjaśniam tu między innymi, dlaczego bankom nie jest na rękę proponowanie długoterminowych rachunków oszczędnościowych IKE. Konkurencji wielkiej bym się nie spodziewał, szczególnie jeśli chodzi o bezpieczne metody oszczędzania. Jeśli doda się jednak rachunki maklerskie czy fundusze, pewna różnorodność już jest - każdy powinien znaleźć coś dla siebie. Ale pewnie, że byłoby lepiej gdyby oferty były atrakcyjniejsze.

    OdpowiedzUsuń
  3. Witam serdecznie,
    od jakiegoś czasu przeglądam bloga z dużym zainteresowaniem. Do powyższego wpisu nasunęło mi się jedno pytanie: czy zakładając swoje IKE znalazł Pan jakąś stronę z porównaniem różnych IKE? Chodzi mi podział na samo IKE i IKE + produkt dodatkowy oraz na dalsze porównanie warunków do każdej z tych grup. Ja osobiście chyba wybiorę coś bez dodatkowych produktów - do emerytury już bliżej niż 10 lat.
    Pozdrawiam i czekam na kolejne wpisy.
    Tomek

    OdpowiedzUsuń
  4. Witam Panie Tomku i dzięki za dobre słowo. Zapraszam regularnie - co dwa dni publikuję nowy artykuł, w dni robocze bardziej techniczny, w weekend bardziej ogólny. Będzie też trochę treści wideo oraz e-book, ale to czeka w kolejce innych obowiązków.
    Co do porównania czyste IKE kontra IKE z dodatkowym produktem, nie spotkałem się ze stroną, która kompleksowo by to podsumowała. I jest to pomysł na wpis w przyszłości.
    Problemem tego typu porównań jest to, że nie ma jasnych kategorii według których można by je wszystkie ocenić. To w dużej mierze sprawa indywidualnego podejścia i potrzeb. Ja zdecydowałem się na czyste IKE bo:
    - jest tańsze,
    - jest prostsze,
    - już miałem polisę oszczędnościową, która jest najczęstszym dodatkowym produktem
    Jak wyobrażam sobie takie porównanie, musiałoby mieć wiele jeśli. Jeśli chcesz coś taniego, wtedy to. Jeśli stać cię na dodatkowe oszczędzanie, wtedy tamto. I tak dalej. Ale może warto się o takie zestawienie pokusić. Nie mogę obiecać, ale chętnie spróbuję.

    Apropos Pana sytuacji, myślę, że nawet mając mniej niż 10 lat do emerytury warto trochę zenergetyzować swoje finanse - IKE nie musimy likwidować natychmiast, mogą być to raty, a można wręcz nadal sobie oszczędzać i inwestować będąc na emeryturze. Lubię takie bardzo długofalowe podejście do pieniędzy i temat tego, co można zrobić ze swoimi finansami już na emeryturze mnie bardzo interesuje. Szczególnie w kontekście ludzi, którzy znajdą się na niej właśnie za 10, 20 czy więcej lat. Moim zdaniem im lepiej się do tego przygotujemy, tym lepiej dla nas.

    OdpowiedzUsuń
  5. Mam pytanie o IKE. Ten obowiązek wpłacania przez 5 lat dotyczy tego konkretnego konta? Czy dowolnego konta? Tzn. Zakładam sobie konto IKE z obligacjami i płace na nie przez 5 lat (czy to musi być 5 kolejnych lat)? Jeśli zostawię te pieniądze na tym koncie do 60tki to nie przywalą mi Belką. A co jeśli potem chcę założyć IKE np. w innym banku i w innej formie? To też muszę na tą drugą IKE płacić przez następne 5 lat żeby od walenia Belką się uchronić? Teoretycznie oczywiście można pewnie sobie wyobrazić taką sytuację, że się płaci na różne konta IKE równolegle, no ale po pierwsze jest limit a po drugie skąd wziąć tyle kasy :-).

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witam na stronie i dzięki za pytania.

      1. W jednym czasie można mieć tylko jedno IKE.
      2. W momencie wypłaty pieniędzy po spełnieniu warunku wieku oraz stażu ze swojego IKE, nie możemy założyć kolejnego. Z drugiej strony nie musimy koniecznie wypłacać pieniędzy w wieku 60 lat - możemy nadal oszczędzać.
      3. 5 lat dotyczy całego okresu oszczędzania, mogą one nie następować po sobie, ważne, żeby w 5 latach kalendarzowych dokonać jakiejś wpłaty (jakkolwiek małej).
      4. Formę IKE może się zmienić (np. może Pan przejść po roku z IKE obligacje na IKE lokata) - IKE jest w tym momencie takim opakowaniem, które chroni nas przed Belką.

      Polecam wszystkie inne artykuły o IKE, które zebrałem tutaj: http://www.mojaprzyszlaemerytura.pl/p/ike.html

      No i zachęcam do zadawania dalszych pytań, jeśli się jakieś znajdą.

      Usuń
  6. Nie potrafię znaleźć odpowiedzi na pytanie: czy pieniądze na IKE są gwarantowane BFG.

    Elżbieta

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję za pytanie. Pani Elżbieto - odpowiedź będzie złożona. IKE może mieć kilka form - rachunek oszczędnościowy, obligacje skarbowe, rachunek maklerski, ubezpieczenie oraz fundusze inwestycyjne. BFG gwarantuje z tej piątki wyłącznie rachunki oszczędnościowe. Jeśli chce mieć Pani IKE gwarantowane przez BFG, musi Pani założyć je w formie rachunku oszczędnościowego.

      Mam nadzieję, że ta odpowiedź Pani pomogła. Jeśli nie, proszę pytać dalej.

      Usuń

A co Ty sądzisz?